KAF | Fikir Atölyesi-2: Gönüllülük

KAF | Kültür Araştırmaları ve Faaliyetleri Merkezi, KAF | Fikir Atölyesi adıyla ikinci toplantısını 21.12.2024 tarihinde Walpurga Cafe’de gerçekleştirmiştir. Merkez üyesi Rabia Işık’ın “Gönüllülük” adıyla yapmış olduğu bir sunum ile başlayan atölye, daha sonra sohbet ve tartışma ortamında, beyin fırtınası şeklinde ilerlemiştir. Atölye boyunca Rabia Işık sorularıyla moderasyonu sağlamış ve burada konuşulanlar, üyeler tarafından not edilmiştir. Tartışmanın çıktıları şu şekildedir:

Gönüllülük Kavramı

Gönüllülük, herhangi bir maddi ya da manevi karşılık beklenmeden yapılan bir eylemdir. Bu eylem, kişisel çabaların toplum yararına sunulması olarak değerlendirilir.
Derneklerin çoğu, faaliyetlerini bu esas üzerine inşa etmektedir. Bu sayede toplumsal dayanışma ve yardımlaşma kültürü desteklenmektedir.
Bazı dernekler ise kurumsal işleyişi sürdürmek amacıyla ücretli personel istihdam etmektedir. Bu durum, gönüllülük kavramından ayrı bir yapı oluşturmaktadır.

Bireysel ve Toplumsal Katkılar

Gönüllülük, bireylerin becerilerinin gelişmesine ve kişisel potansiyellerini keşfetmelerine olanak tanır.
Yeni deneyimlerin kazanılmasına katkı sağlar.
Farklı sosyal ağlar ile etkileşim imkânı sunar.
Psikolojik faydalar da dikkat çekicidir:
Kendini daha iyi hissetme, şükran ve mutluluk duygularının gelişmesi.
Yardım etmenin verdiği tatmin hissi, bireylerin yaşam kalitesini arttırabilir.
Toplumsal faydalar ise şu şekilde özetlenebilir:
Toplumda dayanışma bilincinin yaygınlaşması.
Toplumun dezavantajlı kesimlerine daha hızlı destek sağlanması.

Gönüllülük Tarihi

Kızılay ve Kızılhaç, gönüllülük hareketlerinin ilk kurumsal örneklerindendir.
Henri Dunant, 1859 Solferino Savaşı’ndan etkilenerek 1863 yılında Uluslararası Kızılhaç’ı kurmuştur.
Osmanlı, Kızılhaç hareketinden etkilenmiş, fakat "Kızılay" adıyla kendi yapısını oluşturmuştur.
Bugün Kızılay, insani yardım çalışmalarını gönüllülük temelinde sürdürmektedir.

Günümüzde Gönüllülük

Gönüllülük, modern toplumlarda farklı çıkarımları beraberinde getirmektedir:

Bazı bireyler, bu faaliyetleri işsizlik sorununu gizlemek ya da kariyer hedefleri için bir araç olarak görmektedir.
Beklentilerle yapılan bu tür gönüllülük eylemleri, kavramın ruhuna aykırı olarak değerlendirilmektedir.
Kuruluşlar ise bazen gönüllülük faaliyetlerini iş ilerletme aracı olarak kullanabilmektedir.
Bu durum eleştirilere yol açmakta ve çoğu kez emek sömürüsü olarak nitelendirilmektedir.
Nicelik odaklı faaliyetlerin nitelik sorunları doğurduğu gözlemlenmektedir.

Motivasyon ve Zorluklar

Gönüllülük, bireylere anlamlı motivasyon kaynakları sunar:

Yardımseverlik, temel bir itici güçtür.
Sosyalleşme ve topluluk oluşturma imkânı sağlar.
Ancak süreç, belirli zorlukları da içermektedir:
Zaman ve enerji gereksinimi.
Duygusal yıpranma riski.
Bazı durumlarda yeterli destek mekanizmalarının eksikliği.

Gelecek Perspektifleri

Gönüllülük faaliyetlerinin geleceği, uluslararası projeler ve sürdürülebilirlik çalışmalarıyla şekillenmektedir.
Bu projeler, özellikle küresel ölçekte önem kazanmıştır.
Çeşitli eğitim programları ve kurumlar tarafından desteklenmektedir.
Uluslararası kurumlar, sosyal sorumluluk projeleri aracılığıyla bu faaliyetlerin yaygınlaşmasını amaçlamaktadır.
Toplumlar, gönüllülük çalışmalarının sürdürülebilirliğine daha fazla odaklanmaktadır.